WILLEMSTAD – De Raad voor de rechtshandhaving (hierna: Raad) heeft in het jaar 2015 een onderzoek verricht naar de aanpak van de bestrijding van atrako’s in Curaçao waarbij de aspecten organisatie, het opsporingsproces en het beleid werden belicht. De Raad constateerde dat het Atrakoteam in Curaçao voornamelijk te kampen had met gebrek aan materiële middelen. Daarnaast constateerde de Raad een tekort aan personele- en celcapaciteit. Ook moesten de interne- en externe ondersteuning beter worden georganiseerd omdat het Team Digitaal en het Team Infodesk niet in alle gevallen conform de ondersteuningsprocessen werden ingezet. De Raad deed aanbeveling ter oplossing van deze tekortkomingen. Thans verricht de Raad een onderzoek om na te gaan in hoeverre de aanbevelingen uit het inspectierapport van 2015 zijn opgevolgd en of er andere knelpunten of tekortkomingen zijn die een degelijke aanpak van atrako’s beletten.

Middelen
De Raad constateert dat de beschikbaarheid van voldoende materiële middelen nog steeds een knelpunt binnen het KPC vormt. Ten tijde van dit onderzoek waren er defecte kopieer/printmachines die voor een lange periode niet in gebruik waren. Anders dan voorheen wordt slechts één dossier uitgeprint en aangeleverd bij het Openbaar Ministerie. Het uitgeprinte dossier wordt digitaal beschikbaar gesteld aan de Officieren van Justitie en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie. Dit heeft geleid tot minder gebruik van hardcopy’s bij het KPC en uiteraard tot afname van de daarmee verbonden administratieve werkzaamheden.

Er is nog steeds gebrek aan voldoende opsluitingscapaciteit bij het KPC. Het plan om het cellencomplex te Rio-Canario te verbouwen is niet uitgevoerd. Er is nog steeds een structureel gebrek aan voldoende onderhouden dienstvoertuigen. De “applicatiemodule opsporing” in het computerprogramma Actpol is voor het Atrakoteam nog niet bruikbaar.

De afluistermogelijkheden zijn verbeterd. Het Team Digitaal beschikt niet over een middel om extra beveiligde systemen uit te lezen. Ook blijkt dat het Integrated Ballistic Identification System (IBIS) van het KPC, dat essentieel is om ballistische onderzoeken te verrichten, wegens de beperkte financiële mogelijkheden nog steeds niet operationeel is.

Personele capaciteit
Het aantal medewerkers bij de unit Lokaal Ernstige Criminaliteit (verder LEC) is wegens de werkdruk hoger dan de éénenveertig Fulltime equivalent (fte) dat het inrichtingsplan van het KPC voorschrijft. Meer dan twintig werknemers zijn binnen het Atrakoteam geplaatst. Met dit aantal medewerkers kan het Atrakoteam de werkdruk aan.
De ondersteunende teams Digitaal en Infodesk zijn echter onderbezet. Een sollicitatiecommissie heeft interne kandidaten voorgedragen om de functies binnen het team Digitaal en Infodesk in te vullen, maar de benoemingen hebben nog niet plaatsgevonden. Verder blijkt dat de sturing van het Atrakoteam is verbeterd doordat een functionaris op fulltime basis belast is met de waarneming van de functie van divisiehoofd.

Ondersteuning
Er is één analist van het team Infodesk geplaatst bij het Atrakoteam. Dit personeelslid ondersteunt het Atrakoteam door aangiftes te screenen en te analyseren.
Het Atrakoteam verricht hoofdzakelijk incidentele onderzoeken, waardoor zij geen behoefte hebben aan ondersteuning voor het opstellen en goedkeuren van projectonderzoeken.

Bij deze review blijkt dat de Koninklijke Marechaussee (verder KMar) nog steeds (structureel) wordt benaderd om communicatieapparatuur uit te lezen, terwijl die taak volgens het inrichtingsplan aan het Team Digitaal is toebedeeld. Respondenten stellen dat het Team Digitaal vanwege onderbezetting niet wordt benaderd. Ook blijkt dat de overige ondersteuningsmogelijkheden van het Team Digitaal niet optimaal worden benut door het Atrakoteam.
De ondersteuning van de andere teams van het KPC, te weten het Observatieteam (verder OT), het Team Forensische Ondersteuning (verder TFO) en het Aanhoudingsteam (verder AT), verloopt goed.

De ondersteuning door de telecombedrijven om informatie te verstrekken aan het KPC is verbeterd. Forensische onderzoeken worden wegens gebrek aan voldoende budget nog steeds onvoldoende uitgevoerd. Er is niet onderzocht of de forensische onderzoeken door regionale forensische instituten zouden kunnen worden verricht.
Verder heeft het land Curaçao een forensische patholoog aangetrokken.

Kennis personeel
Het verbetertraject om aan de eindtermen in het rapport “Eindtermen KPC”, te voldoen is nog in uitvoering. De implementatie van dit traject heeft vertraging opgelopen. De rechercheurs van het Atrakoteam volgen periodiek cursussen en trainingen waarvan het opstellen van dossiers en het toepassen van verhoortechnieken onderdeel vormen. Het OM is van mening dat de rechercheurs van het Atrakoteam degelijke onderzoeken verrichten en dossiers van complexe zaken kunnen opstellen.

Resultaten
Uit de overzichten van 2016, 2017 en 2018 blijkt dat respectievelijk 666, 561 en 425 atrako’s zijn gepleegd, waarvan in die jaren 60, 65 en 197 atrako’s zijn opgelost. Deze aantallen vertegenwoordigen respectievelijk 12%, 11.59% en 9%. Er is geen plausibele verklaring voor de daling van de gepleegde atrako’s noch het lage percentage van de opgeloste zaken. Respondenten denken dat waarschijnlijk de veelplegers achter de tralie zitten en dat hierdoor de atrako’s zijn gedaald.

De Raad is van oordeel dat in technologische middelen, bijvoorbeeld het IBIS, camera’s, middelen om telefoons beter te kunnen traceren en extra beveiligde systemen te kunnen uitlezen moet worden geïnvesteerd met als doel de pakkans van daders te verhogen. Ook moeten meer forensische onderzoeken (DNA onderzoeken) kunnen worden verricht en zullen de ondersteuningsteams moeten worden benaderd, alvorens een beroep wordt gedaan op externe ondersteuning. In dit kader beveelt de Raad aan om in deze aspecten te investeren en om alsnog de nog niet uitgevoerde aanbevelingen op te volgen.

Het volledige inspectierapport is digitaal beschikbaar op www.raadrechtshandhaving.com